Դիպլոմային Նախագահի կարգավիճակը սահմանադրական բարեփոխումների համատեքստում
Բովանդակություն
Ներածություն
Գլուխ 1. Նախագահը որպես պետության գլուխ
1.1 Նախագահի դերը պետական իշխանության համակարգում
1.2 Նախագահի ինստիտուտը կառավարման տարբեր համակարգերում
1.3 Նախագահի լիազորությունները արտասահմանյան երկրներում
Գլուխ 2. ՀՀ Նախագահի կարգավիճակի հիմնախնդիրները ՀՀ-ում 2015 թ. սահմանադրական բարեփոխումներից հետո
2.1 Նախագահի լիազորությունները
2.2 Լիազորությունների ձևավորումը և դադարեցումը
2.3 ՀՀ Նախագահը՝ որպես սահմանադրության երաշխավոր սահամանդրական բարեփոխումների համատեքստում
2.4 ՀՀ ազգային ժողովի և նախագահի փոխհարաբերության հիմնախնդիրները սահմանադրական բարեփոխումների համատեքստում
Եզրակացություններ և առաջարկություններ
Հատված
Նախագահի դերը և նրա տեղը պետական իշխանության համակարգում բացահայտելու համար անհրաժեշտություն է առաջանում ուսումնասիրել այն պատմական նախադրյալները, որոնց պայմաններում այն ծագել և զարգացել է։
«Նախագահ» բառը պետության գլխի իմաստով առաջին անգամ կիրառվել է ամերիկյան գաղութների համար մղվող պատերազմի ժամանակ, իսկ հետագայում այն ամրագրվել է 1787թ. ԱՄՆ սահմանադրության մեջ: Ստուգաբանական տվյալներով նախագահ բառը գալիս է լատիներեն «prae» -նախ (before) և «sedere» (to sit)-նստել բառերից։ Սկզբնաղբյուրներում բառն օգտագործվում էր որևէ միջոցառման ժամանակ գլխավորներին բնորոշելու համար։ Սակայն այժմ նախագահ բառը նաև օգտագործվում է՝ պետությունների, կիսանախագահական պետությունների և հանրապետությունների առաջնորդների համար։ Բառի առաջին օգտագործումը եղել է Անգլիայի համայնքների պալատում (Commonwealth of England)։ Երբ ԱՄՆ-ն ադապտացրեց «նախագահ» տիտղոսը՝ որպես հանրապետական նահանգի գլխավորի տիտղոս, բազում երկրներ հետևեցին նրա օրինակին։ Լատինական Ամերիկայում Հայիթին առաջինն էր, որը 1807 թվականին ընդունեց նախագահ անունը երկրի գլխավորի համար։ 1787 ԱՄՆ-ի Սահմանադրությամբ Նախագահի պաշտոնի մեջ միացվեց պետության գլուխն ու կառավարությունը։ Նախագահը կատեգորիկ կերպով զրկված էր օրենսդրական նախաձեռնությունից, օրենքների վրա դրած նրա վետոն կարող էր հաղթահարվել երկու պալատների պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների որակյալ մեծամասնությամբ։ Միաժամանակ Նախագահը Ներկայացուցիչների պալատից և Սենատից անկախ էր իր քաղաքականության ուղղությունը ընտրելիս, բացի այն դեպքերից, երբ Կոնգրեսի համաձայնությունը անհրաժեշտ էր։ Նախագահին պաշտոնից զրկելու համար Սահմանադրությունը պահանջում էր հիմնավորված մեղադրանք նրա դեմ՝ դավաճանության, կաշառակերության և այլ ծանր հանցագործությունների մեջ։ Նախագահի կողմից նշանակված նախարարները, թեկուզև Սենատի համաձայնությամբ, չէին կարող պաշտոնազրկվել՝ անվստահություն հայտնելու մասին որոշում կայացվելու դեպքում:
Այստեղից էլ այն, որ նախագահը պետության, որևէ վարչատարածքային կազմավորման, կոլեգիալ մարմնի, հասարակական միավորման կամ առևտրային կազմակերպության ընտրովի ղեկավարի պաշտոնն է։ Նախագահական կառավարման ձևով պետություններում նախագահը հանդիսանում է նաև գործադիր իշխանության ղեկավար, իսկ խորհրդարանային երկրներում նա միայն պետության գլուխն է։ Նախագահի ընտրության գործընթացը, պաշտոնավարման ժամկետը, լիազորությունների շրջանակը, հարաբերությունները պետական կառավարման այլ մարմինների հետ տարբերվում են երկրից երկիր և կախված են տվյալ երկրում քաղաքական ուժերի փոխհարաբերություններից, դրանց պատմական զարգացման անցյալից, ձևավորված քաղաքական ավանդույթներից և այլ գործոններից:
Գրականության ցանկ
1. Հռչակագիր «Հայաստանի Անկախության մասին», ընդունված՝ 23.08.1990թ.:
2. ՀՀ Սահմանադրություն, ընդունված՝ 05.07.1995թ., փոփոխություններով և լրացումներով՝ 27.11.2005թ. և 06.12.2015թ.:
3. ՀՀ սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգ: Մշակվել է հայաստանի հանրապետության նախագահին առընթեր սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի կողմից, Երևան 2014թ.:
4. ՀՀ Սահմանադրական փոփոխությունների նախագծի հիմնավորումներ, Երևան 2015թ.:
5. ՀՀ դատական օրենսգիրք, ընդունված՝ 21.02.2007թ.:
6. ՀՀ Նախագահի թիվ ՆՀ-174-Ն հրամանագիր «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության և նրան ենթակա պետական կառավարման այլ մարմինների գործունեության կազմակերպման կարգը սահմանելու մասին», ընդուված՝ 18.07.2007թ.:
7. “Конституция Российской Федерации” (принята всенародным голосованием 12.12.1993) (с учетом поправок, внесенных Законами РФ о поправках к Конституции РФ от 30.12.2008 N 6-ФКЗ, от 30.12.2008 N 7-ФКЗ, от 05.02.2014 N 2-ФКЗ, от 21.07.2014 N 11-ФКЗ):
8. “Конституция Итальянской Республики “, принята в 22.12.1947 году Конституционной ассамблеей:
9. “Конституция Республики Беларусь”, принята в 15.03.1994 году, (с изменениями и дополнениями, принятыми на республиканских референдумах 24 ноября 1996 г. и 17 октября 2004 г.):
10. “Конституция Греции”, принята в 11.06.1975 году, принятая пятым созывом греческого парламента:
11. “Конституция Грузии”, принята в 24.08.1995 году:
12. “Конституция Федеративной Республики Германии”, принята в 23.05.1949 году:
Մասնագիտական գրականություն
1. «ՀՀ գործող օրենքների ժամանակագրական ժողովածու (1990-1995 թթ.)ե, Երևան, 1995թ.:
2. «ՀՀ սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգ», մշակվել է ՀՀ սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովի կողմից, Երևան, 2014:
3. Այվազյան Ն. Ա., ՀՀ Սահմանադրական իրավունք, «Տիգրան մեծ» հրատ., Երևան, 2016թ.
4. Այվազյան Ն. Ա., ՀՀ Սահմանադրական իրավունք, «Տիգրան մեծ» հրատ., Երևան, 2016թ.:
5. Խալաթյան Ա., ՀՀ նախագահը՝ որպես սահմանադրության երաշխավոր սահմանադրական բարեփոխումների համատեքստում, Եր. 2016:
6. Խռոպանյուկ Վ.Ն., Պետության և իրավունքի տեսություն, 2-րդ հրատարակություն, լրացումներով, ուղղումներով, Երևան 1997թ.:
7. Հակոբյան Ռ., Նախագահը՝ որպես պետության գլուխ, // Օրենք և Իրականություն, 2006, թիվ 1.
8. Հարությունյան Գ. Գ., Սահմանադրական մշակույթ. Պատմության դասերը և ժամանակի մարտահրավերները, Երևան 2016թ.:
9. Ներսեսյանց Վ. Ս., Իրավունքի և պետության տեսություն, Երևան, «Նաիրի», 2001թ.:
10. Սեդրակյան Ա. Ս., Համեմատական սահմանադրական իրավունք, ուսումնամեթոդական ուղեցույց-ձեռնարկ համանուն դասընթացի վերաբերյալ, Երևան 2011թ.:
11. Алебастрова И. А., Основы американского конституционализма, М., 2001.
12. Арановский К. В., Государственное право зарубежных стран, М., 1998.
13. Арутюнян А., Институт Президента Республики Армения: сравнительно-правовой анализ.-Ер.: Мхитар Гош, 1996.
14. Дёгтев Г. В., Становление и развитие института президентства: теоретико-правовые и конституционные основы. М.: Юристъ, 2005.